روابط آنکارا-دمشق روی ریل تنش‌زدایی | استاد چرخش‌های دیپلماتیک به سمت سوریه چرخید؟
تاریخ انتشار: ۲۱ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۱۹۰۶۷
همشهری - رضا عمویی: در میان روابط خارجی کشورهای منطقه، بی‌تردید عمیق‌ترین تغییرات و دگرگونی‌ها طی چندماه گذشته در نوع تعاملات ترکیه و سوریه رخ داده است. وقتی آتش جنگ داخلی از ژانویه ۲۰۱۱دامن سوریه را گرفت، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، یکی از نخستین رهبران منطقه‌ای بود که به صراحت تأکید کرد: «اسد باید برود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
پرونده دشمنی عمیق ترکیه و سوریه اما یکباره از آخرین ماه‌های سال ۲۰۲۲و به‌طور خاص از سپتامبر یعنی حدود ۵ماه پیش مسیر متفاوتی را در پیش گرفت. رئیس سرویس اطلاعات ترکیه، هاکان فیدان و رئیس سرویس اطلاعات ملی سوریه، علی مملوک، نخستین مقام‌های رسمی ۲کشور بودند که با میانجیگری روسیه برای نخستین‌بار پس از سال ۲۰۱۱دیدار کردند. توسعه روابط دوطرف به دیدار یادشده محدود نماند. وزرای دفاع ترکیه و سوریه نیز در آخرین روزهای سال ۲۰۲۲با حضور وزیر دفاع روسیه دیداری سه‌جانبه در مسکو برگزار کردند تا نشان دهند که قطار روابط آنکارا-دمشق روی ریل جدیدی افتاده که قرار است در مسیر تنش‌زدایی به مقصد ازسرگیری مناسبات کامل سیاسی و دیپلماتیک حرکت کند.
روزنامه «آیدینلیک» ترکیه روز سه‌شنبه به نقل از منابع آگاه گزارش داد که اردوغان احتمالاً قبل از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور، که در خرداد ۱۴۰۲ برگزار می‌شود، با بشار اسد دیدار خواهد کرد. ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست‌جمهوری ترکیه نیز چند روز پیش اعلام کرده بود که ترکیه همچنان به سیاست گفت‌وگو با دولت سوریه ادامه خواهد داد. حتی خود رجب طیب اردوغان در آخرین موضع‌گیری‌اش طی هفته جاری احتمال دیدار با بشار اسد را پس از نشست وزرای خارجه ۲کشور رد نکرد.
تخاصم چگونه تفاهم شد؟بخشی از تغییرات ناگهانی در مناسبات آنکارا در برابر دمشق تحت‌تأثیر بازیگری روسیه صورت گرفته است. منصور آکگون، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه فرهنگ استانبول در گفت‌وگو با الجزیره به نقش پررنگ روسیه در تنش‌زدایی روابط سوریه و ترکیه اشاره می‌کند و می‌گوید: «توسعه روابط ترکیه و روسیه به‌ویژه در جریان جنگ اوکراین باعث شد تا مسکو از دمشق بخواهد با برقراری دوباره روابط با آنکارا، به‌رغم خصومت‌های قبلی موافقت کند.»
درواقع کرملین از مواضع ترکیه در قبال جنگ اوکراین راضی به‌نظر می‌رسد و اصرار برای تنش‌زدایی در روابط ترکیه و سوریه، هدیه‌ای است از طرف پوتین به اردوغان به پاس همراهی‌های او در جریان جنگ اوکراین. در جریان جنگ اوکراین، ترکیه همزمان فروشنده پهپاد به کی‌یف و میزبان مذاکرات مسکو و کی‌یف بر سر ایجاد کریدور انتقال غلات اوکراین به خارج از این کشور هم بوده است. ترکیه همچنین همواره بر مخالفتش با دستورالعمل غرب برای تحریم روسیه تأکید کرده است.
عقبگرد ترکیه از عملیات نظامیاز سوی دیگر ترکیه در شمال سوریه دارای نگرانی‌های امنیتی قابل‌توجهی است. برخی مقام‌های سیاسی در آنکارا معتقدند که اگر بتوانند روابطشان را با دمشق گرم و نزدیک کنند، بیشتر نگرانی‌های امنیتی خود را در مناطق کردنشین سوریه برطرف خواهند کرد و برخی هزینه‌هایی را که در مناطق شمالی برای مقابله با کردها متحمل می‌شوند، به دولت سوریه واگذار خواهد شد.
از ابتدای بحران داخلی سوریه تاکنون ترکیه ۴عملیات نظامی تمام‌عیار را در نوارشمالی سوریه انجام داده است، اما با نزدیک شدن ترکیه به روزهای سرنوشت‌ساز انتخابات ریاست‌جمهوری، رجب طیب اردوغان با وجود هشدارهای کلامی درباره آمادگی برای آغاز پنجمین عملیات نظامی، به‌نظر می‌رسد تمایلی به هزینه‌تراشی نظامی برای خود ندارد. شبکه الجزیره گزارش می‌دهد که افکارعمومی ترکیه هم اقبالی به درگیر شدن نظامی در سوریه از خود نشان نمی‌دهند و از این‌رو اردوغان تمایل دارد تا پوتین به‌عنوان یک میانجی، روابط آنکارا و دمشق را به دوران گرم پیش از جنگ داخلی برگرداند.
تکلیف آوارگان و مخالفان چه خواهد شد؟اکنون که روابط سوریه و ترکیه در مسیر تنش‌زدایی قرار گرفته، مهم‌ترین پرسش پیش‌رو درباره سرنوشت گروهی از مخالفان مسلح بشار اسد است که در قالب گروه «ارتش آزاد» فعالیت دارند. این گروه سال‌ها مورد حمایت مالی و تجهیزاتی دولت اردوغان قرار داشته است. در استان‌های حلب و ادلب که مخالفان مورد حمایت ترکیه بخش‌هایی را تحت سلطه خود دارند، همزمان با مذاکرات آنکارا-دمشق اعتراضاتی صورت گرفته و شورشیان مسلح نگران نادیده گرفته شدن از سوی ترکیه هستند. خلوصی آکار، وزیردفاع ترکیه هم نسبت به تحرکات برخی گروه‌های مسلح برای برهم زدن مسیر گفت‌وگوها با دمشق هشدار و به آنها وعده داده که آنکار آنها را نمی‌فروشد، اما مخالفان مسلح این وعده‌ها را باور ندارند. وبسایت المانیتور گزارش‌های متعددی از ادامه اعتراضات علیه مذاکرات ترکیه و سوریه در شهرهای تحت کنترل مخالفان منتشر کرده است.
به‌نظر می‌رسد که ترکیه در مواجهه با موضوع شورشیان مسلح سوریه و ارتش آزاد که سال‌ها از آنها حمایت کرد، اکنون تصمیم دارد این گروه‌ها را به سمت گفت‌وگو با دولت دمشق متمایل کند. آکگون نیز در گفت‌وگو با الجزیره به این مسئله اشاره می‌کند که ترکیه مخالفان و شورشیان مسلح را به حال خود رها نخواهد کرد، بلکه به‌دنبال متمایل کردن آنها به سمت مذاکره با حکومت مرکزی سوریه است.
آنکارا همزمان با گفت‌وگوهایی که با مقامات دمشق دنبال می‌کند، تکلیفش را با مهاجران هم مشخص کرده است. خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه در دیدار اخیر با همتایان سوریه‌ای‌اش در مسکو، به دمشق اعلام کرده که ترکیه دیگر اجازه ورود موج جدیدی از آوارگان از سوریه را نخواهد داد. این موضع‌گیری احتمالا خبر خوبی برای جلب رضایت دولت بشار اسد و همچنین رأی‌دهندگان ترکیه است که سال‌هاست از دولت اردوغان می‌خواهند که به فکر ساماندهی ورود مهاجران سوریه‌ای باشد.
چرخش اعراب به سمت دمشقدولت ترکیه نخستین دولت منطقه نیست که برخلاف مواضع خصمانه گذشته‌اش در قبال دولت سوریه، اکنون به فکر بازسازی روابطش با دمشق افتاده است. وزیرخارجه امارات متحده عربی در آبان‌ماه سال گذشته، نخستین مقام سیاسی عالی‌رتبه کشورهای عربی خلیج‌فارس بود که پس از ۱۰سال به دمشق سفر و با بشاراسد دیدار کرد. شیخ عبدالله بن زاید، هفته گذشته نیز طی سفر به دمشق، با اسد دیدار کرد. قبل از امارات، بحرین نیز به سمت ازسرگیری روابط خود با سوریه پس از ۷سال قطع رابطه حرکت کرده بود و حتی سفارت بحرین در دمشق از ۳سال پیش فعال است. همزمان اردن و الجزایر نیز از در حمایت از سوریه درآمده‌اند و این روزها الجزایر جدی‌ترین مدافع سوریه برای بازگشت به اتحادیه عرب است.
اردوغان، استاد چرخش‌های دیپلماتیکمصطفی گوربوز، کارشناس مرکز مطالعات عرب در واشنگتن : درخواست‌های مکرر رئیس‌جمهور ترکیه برای باز کردن کانال‌های گفت‌وگوی دوجانبه با سوریه نشان‌دهنده تغییرات عمیق در محاسبات سیاسی آنکارا در موضوع سوریه است. اردوغان، استاد چرخش‌های سیاست خارجی است و اکنون با چرخش در سوریه روی گفتمان عادی‌سازی روابط خود با بازیگران منطقه‌ای شرط‌بندی می‌کند تا به رأی‌دهندگان کشورش نشان دهد که تا چه حد از نظر دیپلماتیک قدرتمند است. این چرخش دیپلماتیک برای اردوغان در انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی ترکیه در ژوئن ۲۰۲۳ دستاوردهای قابل‌توجهی به همراه خواهد داشت. سخنان پی‌درپی اردوغان برای از سرگیری رابطه با سوریه با هدف پاسخ به خواسته‌های گسترده رأی‌دهندگان این کشور برای مقابله با موج ورود دوباره مهاجران سوریه‌ای به ترکیه است. اردوغان می‌خواهد نشان دهد که دولت او قادر به بازگرداندن میلیون‌ها پناهجوی سوریه‌ای ساکن در این کشور است. او تلاش دارد تا خود را به‌عنوان رهبری نشان دهد که می‌تواند در اوج بحران‌ها، تغییرات واقعی ایجاد کند.
کد خبر 734101 منبع: روزنامه همشهری برچسب‌ها ترکیه سوریهمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: ترکیه سوریه ترکیه و سوریه ریاست جمهوری دولت سوریه گفت وگو تنش زدایی ترکیه هم سوریه ای بشار اسد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۱۹۰۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اجلاس بین المجالس قدس در استانبول ترکیه
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ از آنکارا ، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در سخنرانی آیین آغازین این اجلاس با تاکید بر قطع روابط تجاری کشورش با رژیم صهیونسیتی گفت: ادعای صادرات بنزین از سوی ترکیه به هواپیماهای رژیم صهیونسیتی دروغ محض است و ما این ادعا را به شدت رد می کنیم.
اردوغان با اشاره به میزبانی و حمایت ترکیه از رهبران حماس بار دیگر به مواضع کشورش درباره حماس تاکید کرد و گفت : حماس یک گروه مقاومت ملی است و هیچ وقت آنها را تروریست نمی خوانیم.
وی افزود: تروریست واقعی نتانیاهو جنایتکار است که به او لقب قصاب غزه داده ایم.
رئیس جمهور ترکیه در پاسخ به ادعاهایی درباره انتقال اطلاعات حمله موشکی ایران بر علیه رژیم صهیونسیتی از سوی پایگاه راداری کورجیک در جنوب شرق ترکیه به رژیم صهیونسیتی افزود : این ادعاها یک دروغ محض است و پایگاه کورجیک در اختیار نیروهای ترکیه است و به هیچ وجه اطلاعاتی به سایر کشورها نداده ایم.
مهدی زاهدی نماینده جمهوری اسلامی ایران در راس هیئت پارلمانی کشورمان در این اجلاس با اشاره به جنایات وحشیانه و غیر قابل تصور رژیم جنایتکار صهیونیستی علیه مردم غزه و فلسطین، مکانیسم های غیر عادلانه و تلاشهای مزورانه مدعیان حقوق بشر، دموکراسی و حامیان ارزشهای بین المللی غرب را به شدت مورد انتقاد قرار داد و اعلام کرد که این اقدامات دولتهای غربی و در راس آن امریکا، یک رسوایی بزرگ برای بنیادهای فکری حقوق بشر ادعایی غرب و زوال سیاسی برای تمدنی است که الان نقاب آن برداشته شده و چهره واقعی خود را عریان ساخته و موجب موج بیداری مردم غرب شده است که فلسفه وجودی تمدن غرب را با چالش جدی مواجه کرده است.
نایب رئیس کمیته فلسطین در مجمع مجالس آسیایی در سخنرانی خود، خواستار ایجاد جبهه متحد دیپلماسی پارلمانی و اقدام عملی و واقعی جدی در حمایت از غزه و محاکمه سران جنایتکار صهیونیستی در دادگاه های بین المللی با شدیدترین وجه و توقف فعالیتها و روابط دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی و تعطیلی سفارتخانه ها شد.
اجلاس بین المجالس قدس به مدت سه روز در استانبول ترکیه ادامه دارد.
اظهارات:
رجب طیب اردوغان: رییس جمهور ترکیه
مهدی زاهدی: نمایندۀ مجلس
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است